Everlasting Blessings of Mata Dadanbai & Dr. Premchand Manghirmalani

सिंधी टिपणो

सिंधी टिपणो - सिंधी कैलेंडर - झूलेलाल संवंत

Jhulelal Sanvat

यूरोप में या इंग्लैण्ड या वरी जाग्राफी मूजिब एराजी जहिं खे अमेरिका चयिजे थो उते जावल ऐं वड़ो थियिल नवजवान सिंधियिन खे अज़ब लगन्दो हूंदो त सिंधी डिणन जी तारीख हर साल बदलजी छो थी वञे ?
उन्हन जी जाण लाय लिखजे थो त इन जे पुठियां सबब आहे अंग्रेजी साल ऐं हिन्दु साल जे अरसे में 11 डींहन जो फर्कु हुअण। अंग्रेजी साल [जॉर्जियन कैलेंडर ] में साल में 365 डींह थियन था त हिन्दु पंचांग या सिंधी टिपणे जे हिसाब सां साल में 354 डींह थियन था। असांजी हाणेकी जीवन शैली मूजिब असां सिंधी डिण बि अंग्रेजी कैलेंडर या तारीख मूजिब मलिहाईयूं था इनकरे इहो फर्कु अचण कुदरती आहे।

नवजवान सिंधी पीढ़ीअ वासिते मां थोरे में हिन्दु / सिंधी साल जी रचना समझायिण जी कोशिश कन्दे, हिन्दु सिंधी महीनन जा नाला ऐं अंग्रेजी कैलेंडर में लागापो रखण वारन महीनन जा नाला लिखां थो।

सिंधी टिपणो - हिंदु पंचांग

सिंधी हिंदु साल 12 चंड्र महीनन [३५४ डींह] जो थिये थो। चंड्र महीनो मतलब चंड्र खे धरतीअ जो हिकु फेरो पूरो करण में लगन्दड वक़त। हर सिंधी महीनो चंड्र खां शुरू थिये थो। उतर भारत में हिन्दु  महीनो पूर्णिमा खां शुरू करण जी रिवायत आहे। इन करे सिंधी टिपणे ऐं उतर भारत जे हिंदु पंचांग में बि कुझु फरकु नज़र अचे थो। मिसाल तोर अंग्रेजी साल 2021 में पंचांग मूजिब 25 जुलाई 2021 खां सावण (श्रावण) महीनो शुरू थिये थो ऐं 26 जुलाई  पहिरियों सावण सूमर आहे पर सिंधी टिपणे मूजिब सावण जी शुरुआत 02 अगस्त ते थियण करे 9 अगस्त पहिरियों  सावण सूमर आहे।  

साल में चार महीना कति, मांघ, वैसाखु ऐं सावण [हर ट्रियों महीनो] धार्मिक कमन वासिते शुभ लेखिया वेन्दा आहिन। इन्हन खे धर्माऊ (धरमाउ) महीनो बि चयबो आहे। सिंधी टिपणे में हर ट्रियों साल तेरिहन महीनन जो थिंदो आहे। हकीकत में सिंधी टिपणे तोड़े हिन्दु पंचांग में साल जी कथ करण वास्ते सिज तोड़े चंड्र साल खे कथ में शामिल कियो वेन्दो आहे। हिक सिज साल तोड़े चंड्र साल में महीना त बारिहां मतलब हिक जेतिरा हूंदा आहिन पर चंड्र सालु 354 डीन्हन जो त सिजु साल 365 डीन्हन जो लेखियो वेन्दो आहे मतलब बिन्ही नमूने जी साल जी कथ में अटकल 11 डीन्हन फरकु आहे।

तव्हां हर चोथें साल अचण वारे लीप ईयर मतलब फरवरी महीने में 29 डीन्ह वारे साल सां चंगी तरह सां वाकिफ़ आहियो। इहो इनकरे थिये थो छो जो हकीकत में हिक सिजु साल 365 डीन्हन ऐं 6 किलाकन जो थिये हर साल त साल में 365 डीन्ह मंञी साल जी कथ कयी वंञे पयी ऐं इहे 6 किलाक जेके 4 सालन में वधी 24 किलाक मतलब हिकु डींहुं बणिजे थो सो हर चौथें इन खे फरवरी में 29हें डीन्ह तोर करे साल खे 366 डीन्हन जो बणायो वेन्दो आहे।

सिंधी टिपणे या हिन्दु पंचांग में सिजु साल ऐं चंड्र साल जे लगभग 11 डीन्हन जे फ़र्क खे पासीरो रखी हर साल में 354 डीहं ऐं 12 महीना लेखिया वेन्दा आहिन। इहो फरकु हर 32 महीने 16 डीन्हन ऐं 8 घड़ियिन खां पोय साल में हिक वधीक महीने जे रूप मूजिब जोड़ियो वेन्दो जहिंखे धर्माऊ या वधीक महीनो चयो वेन्दो आहे।

इन कथ मूजिब उन वक़त जेको महीनो शुरू हूंदो आहे तहिंजो ई नालो इन वधीक महीने खे डिनो वेन्दो आहे। इहो करण खां पोय बि चंड्र साल ऐं सिज़ साल जे फ़र्क़ जा लगभग ट्रे डीन्ह बाकी रहजी वेन्दा आहिन जिन जे असर हेठ हर यारिहें साल पिण हिकु वधीक महीनो जोड़ियो वेन्दो आहे मतलब सिंधी साल में हर ट्रियें साल तोड़े हर यारिहें साल, साल में 12 न पर 13 महीना थियन था।

सिंधी टिपणे में हर यारिहें साल इहो जेको वधीक महीनो जोड़ियो वेन्दो आहे सो धर्म कर्म जे लिहाज खां तमाम वधीक फल डीन्दड लेखियो वेन्दो आहे , हाणे तव्हां खे कुम्भ मेलो हर बारिहें साल मलिहायिण जो सबब बि समझ में अची वियो हूंदो।

सिंधी टिपणो : कुछ वसिफूं
सोलर डींहु : बिन लागितन सिज उभरण में जेका वक़त जी विछोटी थिये थी।
लूनर डींहु : बिन लागितन चंड्र उभरण में जेका वक़त जी विछोटी थिये थी। सिंधी टिपणे में इन खे तिथि बि चयबो आहे।
शुकलपक्ष [चांड्रोकियूं ] : हिउ बिन हफितन जो अरसो चंड्र खां शुरू थिये थो। रोज़ चंड्र जो कदु वधे थो अं आखिरी डींह सतनारायण या पूर्णिमा ते चंड्र सजो गोल नज़र अचे थो।
कृष्ण्पक्ष [ऊंधायूँ ] : सतनारायण जे बिये डींह खां चंड्र जो कदु घटिजण शुरू करे थो अयं आखिरी डीहं ते आसमान बिना चंड्र नज़र अचे थो इन खे उमास चयबो आहे। उमास महीने जो आखिरी डिहुं हूंदो आहे।

डीहं जूं शुभ घड़ियूं
सिंधी टिपणे में डींह तोड़े रात हर हिक खे 15 महुरतन में विरहायो वियो आहे हालांकि हर हिक महुरत  जो अरसो पहिंजो मतलब अलग अलग थिये थो पर समझण वास्ते चयी सघजे थो हिक महुरत मतलब अटकल 48 मिनिट।

हिन्दु डींह जी शुरुआत असुर खां थोरो अगु ब्रह्म महूर्त में थींदी आहे अयं पहिरियां ब महूर्त ऐं डींह जो आखिरी महूर्त पूजा पाठ जे लिहाज खां सुठा लेखजन था।

सिंधी नयें साल जी शुरुआत चेट्र महीने जे चंड्र खां थिये थी। सजी दुनिया में सिंधी नयें साल जो डींहुं सिंधी आराधिय देव झूलेलाल जे जन्म डीन्ह जे रूप में मलिहायो वेन्दो आहे।

हिन्दु पंचांग मूजिब जहिं डीन्ह ते सिजु मकर रासि में दाखिल थिये थो सो साल जो पहिरियों डींहुं लेखियो वेन्दो आहे ऐं इहो तिरमूरी / मकर संक्रांत उहो  अकेलो सिंधी/हिन्दु त्योहार आहे जेको हरि साल लगभग सागी – 13 जनवरी – अंग्रेजी तारीख ते अचे थो।

हिन्दु / सिंधी ऐं अंग्रेजी महीनन जा नाला

समझण जी सहूलियत धियान में रखी सिरफु सिंधी महीनन जा नाला देवनागिरी में त हिन्दु ऐं अंग्रेजी महीनन जा नाला अंग्रेजी में लिखिया वंञन था।
Chaitra – चेट्र- (March – April)
Vaisakh – वैसाख- ( April – May)
Jyeshta – जेठु (May – June)
Aashaad – आखाडु – (June – July)|
Shravan – सावण (July – August)
Bhadra – बड्रो – (August – September)
Ashwin – असू – (September – October)
Kartik – कती – (October – November)
Margshreersh – नाहिरी – (November – December)
Paush – पोहु – (December – January)
Maagh – मांघ – (January – February)
Phagun – फगुणु – ( February – March)

error: Content is protected !!