Everlasting Blessings of Mata Dadanbai & Dr. Premchand Manghirmalani

भगत - सिंधी लोक कला

सिंधी भगत

सिंधी समाज जे इतिहास में उहो दौर बि रहियो आहे जंहिं में सिंधी कौम जे सामाजिक जीवन जूं वागू सूफीजिम ऐं रुहानियत जे सिंद्धांत जे हथ में रहियूं आहिन। इन दौर में सिंधी लोक कला भगत जो पिणु इश्वर भक्ती जे रूप में थियण लगो हुओ। भगत कंवर राम साहिब उन दौर जा गवाह रहिये ऐं उन्हन सिंधी भगत खे सजी सिंध में मशहूर करण में का कसर न छड़ी।

सिंधी भगत; सिंधी संगीत जी विरासत

केतिरिन खे इहो जाणे अज़ब थी सघे थो त सिंधी कौम खे संगीत ऐं सूफीजिम जो शैदायी लिखियो वेन्दो आहे। पुराणे समे में त कलाकारन, संगीत साधकन ऐं गायकन खे को बंदोबस्त न हुजण सबब इन्हन कलाउन खे रिवायती तोर सिखण जो मोको बि न मिलन्दो हुओ। सिखण जो बंदोबस्त न हुजण जे बावजूद, के पुराणा कलाकार नवंन खे वझु डयी, पंहिजे हुनर जी नुमाइश जो मोको डयी, हिक किसम सां सिखिया डीन्दा हुआ।
संगीत जी सिंधी कौम जी विरासत मां ई भगत जहिड़ी लोक कला जो जन्म थियो आहे। नवजवान पीढ़ी जो इहो पुछण त – आखिर भगत छा आहे? – ग़ैर मुनासिब न आहे। इन गालिह जो बि जवाब हिन लेख में अगते डिबो पर उन खां अगु पुराणे समे में जेके कलाकार, संगीत साधक ऐं गायक गोठ गोठ में वंञी पंहिंजी कला जी नुमाइश करे पंहिंजी रोज़ी रोटी जो बंदोबस्त कंदा हुआ उन्हन कलाकारन में हिकु नामवर कलाकार भगतराम हुओ। अगते हली जडहिं गायिकी ऐं संगीत सां लागापो रखण वारी सिंधी लोक कला वज़ूद में आयी त उन खे भगत नालो मिलियो। सिंधी लोक कला भगत दरअसल किन रिवायती कलाउन संगीत, गायिकी ऐं नाचु जे आखाणी बुधायिण जे हुनर जो मेल (fusion) आहे। मतलब जंहिं फ्यूज़न खे अजु असां हिक नयीं खोजना चवूं था उन मेल जो उपयोग कंदे सदियूं अगु सिंधी लोक कला भगत जो जन्म थी चुको आहे। त सुवाल जो जवाब थींदो

भगत रिवायती संगीत, गायिकी ऐं नाच सां आखाणी बुधायिण जे हुनर जो मेल (fusion) आहे।

सिंधी लोक कला भगत

भगत जी वसफ़ खे अगिते वधाईन्दे चइजे थो त बराबर भगत गीत संगीत जो मेल आहे पर इन वासिते घटि में घटि (01) आखाणी बुधायिण वारो (02) पेश करण वारो जे रूप में बिन शख्सन जो हुजण ज़रूरी आहे। इन गालिह जो इहो मतलब बि निकरे थो त सिंधी भगत शख्सी लोक कला न पर छेज वांगुर मेड़ जी लोक कला आहे। आम रिवायत इहा रही आहे त आखाणी बुधायिण वारो संगीतकार त पेश करण वारो गायक ऐं नाचु (Dancer) हूंदो आहे पर केतिरा ई भेरा गायिकी जी जवाबदारी बि आखाणी बुधायिण वारो सम्भालीन्दो नज़र अचे थो ऐं पेश करण वारो सिर्फ नाच जी नुमाइश करे थो। इहे बयी पहिंजी कला जी नुमाइश दौरान हिक बिये सां जेको गालिहायिन था केतिरा ई भेरा उहो कहाणी पेश करण में मददगार थिये थो।
भगत कंवर राम साहिबन खे संत कंवर राम इन करे बि चयो वेन्दो आहे जो उन्हन पंहिंजी लासानी क़ाबिलियत जो उपयोग कंदे सिंधी लोक कला खे ईश्वर भक्ती जे रूप में सजी सिंध में मशहूर करे छडियो। चयो वेन्दो आहे त भगत साहिबन जी भगत जो हिकु दोर 4 खां 6 किलाक हलन्दो हुओ। आम तोर लोक कला भगत जी नुमाइश करण वारे मेडु में 4 खां 7 शख्स हूंदा आहिन। संत कंवर राम साहिबन जी भगत टोली 11 शख्सन जो मेडु हूंदी हुयी जंहि में 4 साजिन्दा (2 सारंगी वज़ायिण वारा ऐं हिकु हिकु तबिलो ऐं ढोलक वादक ) ज़रूर शामिल हूंदा हुआ। भगत साहिब पाण पेरन में घुँघरू बन्धी बियन नाचुन सां गडु भगत पेश कंदा हुआ।
भारत में भगत जी हालत
अजु भारत बराबर में भगत बेहद कमज़ोर हालत में आहे पर इहो विसारिण मुमकिन न आहे त भारत में प्रो. राम पंजवानी जन खे न सिर्फ मटकी खे भगत वक़त हिक संगीत साज़ जे उपयोग करण सबब भगत खे कामियाब जे नयें उफ़क ते पहुचायिण वारे जो मान वारो दरिजो हासिल आहे पर गडोगडु उन्हन खे भारत जे हर सिंधी घर तायीं भगत पहुचायिण वारे शख्स तोर बि यादि कयो वेन्दो आहे।
विच वारे अरसे में कटनी जी बालक मंडली जे श्री दिलीपकुमार ऐं श्री गोवरधनदास भगत खे सिंधी जीवन में वापिस आणिण में काफी हद तायीं कामियाबी हासिल कयी हुयी पर वक़त जे तकाज़े खेन भगत मां अहिड़ा सिंधी गायक बणिजण ते मज़बूर कयो जेके हिंदी फ़िल्मी गानन जी धुन ते सिंधी भक्ती गीतन वासिते मशहूर आहिन।
भारत जे सिंधी समाज वासिते इहा राहत भरी गालिह आहे त मोहित लालवानी (दिल्ली) ऐं प्रो.घनश्याम ठारवानी (अजमेर) जहिड़ा केतिरा ई नवजवान सिंधी गायक सिंधी लोक कला भगत जे वाधारे में चाहु रखन था।

Last Updated 17 May 2021

error: Content is protected !!