Everlasting Blessings of Mata Dadanbai & Dr. Premchand Manghirmalani

सिंधी भाषा जूं लिपियूं Sindhi Language Scripts

सिंधी भाषा ऐं लिपियूं

मां भारत जे केतिरन ई अलग अलग शहरन जे सिंधी व्हाट्सएप्प ग्रुपन में शामिल आहियां इन्हन मां हिक ग्रुप जे दिल्ली वासी नवजवान मेंबर श्री जयेश शर्मा ट्रे डीन्ह अगु मुखे लिखियो हो।
@ S P Sir मुहिंजो मञणु आहे त लिपीअ जे मसइले ते बहस करणु बि सिंधी भाषा लाइ नुकसानकारकु आहे
सिंधी भाषा जे विकास ते इन जो घाटों असरि पियो आहे
इन खां अगु मां पहिंजे हिन नवजवान दोस्त जी गालिह जो जवाब डियां मां इहा गालिह साफ़ करण थो चाहियाँ त मां न त सिंधी भाषा जो माहिर आहियां ऐं न ई सिंधी भाषा विज्ञानी आहियां।
पर उन खां बि अगु कुछ जाण श्री जयेश शर्मा बाबत। हुनन जे पहिंजन अखरन में
मां IAS जी परीक्षा में जिनि सिंधी साहित्य optional खंयो आहे तिनि खे पाढ़ींदो आहियां ऐं इन गालिह ते जोरू डियण चाहिंदुसि त मूं वटि पढंदड़ सभिनी aspirants जी लिपी देवनागिरी आहे. श्री शर्मा जन पाण खे सिंधी लेखकन ऐं सिंधी भाषा विज्ञानिन [Linguistic experts] जे दायरे में बि पाणु शुमारिण पसंद कन्दा आहिन।
सिंधी भाषा ऐं लिपियूं
[1] जे सिंधी भाषा जी लिपी बाबत बहस थिये थी त साफु आहे त सिंधी भाषा लिखण वास्ते हिक खां वधीक लिपिन जो वापर थिये पियो।
[2] अरबी सिंधी लिपी ऐं देवनागिरी लिपी इहे ब मुख्य लिपियूं आहिन जिन में सिंधी भाषा आम तोर लिखी वेंदी आहे हालांकि वेझडायीअ जे कुछ डहाकन में मुख्य तोर एन आर आय सिंधी रोमन लिपी जे वापर ते ज़ोर डयी रहिया आहिन त सिंधी समाज में हिक खास चूंड तबके जी कोशिश शुरू थी आहे त पुरातन समे जी हटवाणिकायी लिपी जेका बिना मात्राउन वारी हुयी ऐं जहिंजो उपयोग मुख्य तोर सिंधी वापारी पहिंजे धंधे जो हिसाब किताब रखण वास्ते वापर कन्दा हुआ , तहिं में सुधार करे हटवाणिकायी लिपी खे सिंधी भाषा जी लिपी तोर सरकारी मंज़ूरी हासिल करण वास्ते कोशिश करण घुरिजे।

भारत में सिंधी भाषा Sindhi Language in India

[1] जे असां ध्यान डियूं त समझ में अचे थो त 1947 जे मुल्क जे विरहांगे खां पोय चाहे कुछ सियासतदान ऐं सिंधी अगुवान भारत में सिंधी भाषा वास्ते अरबी सिंधी लिपी जी ज़रूरत महसूस न पिया कनि ऐं सिर्फ हिक देवनागिरी लिपी जी सरकारी मंज़ूरी जी पुठभरायी पिया कनि पर सिंधी साहित्य जे असरदारन, किन अख़बारनवीसन तोड़े सामाजिक अगुवानन सबब सिंधी भाषा वास्ते अदबी खेतर में मुख्य रूप सां अरबी लिपी त आम माणुहुन में देवनागिरी लिपी वापर में रहन्दी आयी आहे।
[2] मुहिंजी जाण मुजीब अरबी सिंधी लिपी ऐं देवनागिरी लिपी जी बहस जो दौर 1990 खां 2000 जे विच वारे दौर में शुरू थियो इहो उहो समो हुओ जहिं वक़त में अरबी सिंधी माध्यम जा सिंधी स्कूल वड़े तादाद में बंद थी रहिया हुआ या सिंधी तैलीमी संस्थाउन जा बानीकार इन्हन सिंधी माध्यम स्कूलन खे अंग्रेजी माध्यम स्कूल में बदिलाये रहिया हुआ।
[3] सिंधी भाषा जी सलामती जे लिहाज़ खां इन्हन बदिलजण वारन स्कूलन मां किन में हिक विषय जे रूप में सिंधी भाषा खे मंज़ूर कियो वियो ऐं इहो किथे अरबी सिंधी लिपी में त किथे देवनागिरी लिपी में कबूल कियो वियो।
[4] जे असां ध्यान डियूं त इहो समझण डुखियो कोन आहे त सिंधी भाषा वास्ते अरबी सिंधी लिपी ऐं देवनागिरी लिपी जी बहस शुरू थियण पुठियाँ मुख्य रूप सां ब गालिहियूं जवाबदार आहिन
[अ] अरबी सिंधी लिपी माध्यम स्कूलन जो बंद थियण ऐं आम सिंधी माणुहुन जो इन लिपी वापिरायिण में चाहु घटिजण।
[आ] अरबी सिंधी लिपी जे अदीबन जो देवनागिरी लिपी जे साहित्यकारन खे दोयम या घटि दरजे वारो लेखे अरबी लिपी खे असली सिंधी लिपी साबित करण जी कोशिशन ते ज़ोर डियण।

सिंधी भाषा -अजोकी हालत Sindhi Language Current Status

जे सिर्फ भारत जो खियाल कजे त इहो चवण गलत न थींदो त शायद को करिशिमो ई सिंधी भाषा वास्ते अरबी सिंधी लिपी जो वापर कायम रखी सघे थो हिन वक़त त इहो अहसास थी रहियो आहे त इहा लिपी पहिंजी कुदरती मौत जी राह ते वधी रही आहे।
इहो सही आहे त नवजवान सिंधी तबको सिंधी भाषा वास्ते देवनागिरी लिपी वापिरायिण वास्ते पूरी तरह सां तैयार आहे पर हित बि उहो सिलसिलो शुरू थियण जा आसार नज़र पिया अचन जेके अरबी सिंधी लिपी ऐं देवनागिरी लिपी जे वापर बाबत हुआ।
देवनागिरी लिपी जे बाबत किन भाषा विज्ञानिन जो चवण आहे त खास सिंधी उचारन वास्ते देवनागिरी वर्णमाला जे वर्णन हेठां लीकुन ऐं टुबकन जो उपयोग करण जी रीत शुरू करे सिंधी देवनागिरी लिपी जो मानकीकरण करण घुरिजे पर बिये पासे मूं जहिड़ा बेशुमार आम सिंधी आहिन जेके चाहिन था त सिंधी बोली जो वापर उन हद तायीं वधायिजे जो पढ़िहण वारो बिना लीकुन ऐं टुबकन जे बि सही सिंधी उचार करे सघे। हिते हिक मिसाल अंग्रेजी भाषा जो Colonel जो उचार को बि अंग्रेज कर्नल कंदो आहे कोलोनल न।
सिंधी भाषा वास्ते देवनागिरी लिपी जी पुठभरायी करण वारन मां किन माहिरन जो इहो बि रायो आहे त अरबी सिंधी लिपी ऐं देवनागिरी लिपी खे हिक सिंधी भाषा जी बिन लिपिन जी जगह ते बिन अलग अलग भाषाउन जी निगाह सां डिसण घुरिजे।
हीउ लेख खतम करण खां अगु सिर्फ हिक गालिह ऐं सा असांजे पहिंजे निखिमिणेमल जी एस पी सर तव्हां त 27 सालन तायीं अरबी सिंधी माध्यम जे स्कूल में बतोर साइंस टीचर कमु करे चुका आहियो पोय तव्हां देवनागिरी लिपी जे वापर ते ऐतिरो ज़ोर छो पिया डियो ?
त दोस्तों इहा वक़त जी ज़रूरत आहे जो असां वटि सिंधी भाषा जो वज़ूद कायम रखण वास्ते देवनागिरी जे वापर खां सिवाय बी का राह बाकी न रही आहे। रहियो सवाल बहस जो त चाहे हिक लिपी – देवनागिरी लिपी मंज़ूर छो न थी वञे बहस त तदिहिं बि थींदी रहन्दी बस विषय बदलिजी वेन्दो त अरबी सिंधी लिपी मां जेको सिंधी साहित्य / इतिहास देवनागिरी में लिखियो वियो आहे सो सही आहे या गलत ?

Posted on 30 April 2018 

error: Content is protected !!