Everlasting Blessings of Mata Dadanbai & Dr. Premchand Manghirmalani

देवनागिरी लिपी वक़त जी ज़रूरत

Sindhi Language Devanagiri Script

अजु सजी दुनिया खास करे भारत जे सिंधी समाज में जहिं हिक गालिह बाबत वधि में वधि चिंता ऐं विचारन जी डे वठु जो माहोल आहे सा आहे सिंधी भाषा जो वज़ूद? 10 अप्रैल 1967 ते भारत जे संविधान जे अठें शेडयूल में सिंधी भाषा [अरबी ऐं देवनागिरी लिपी] जे शामिल थियण इहा अहसास करायो हो त भारत में सिंधी भाषा जे वज़ूद जे कायम रहण ऐं वाधारे लाय सरकारी मदद मिलन्दी पर मुख्तलिफ हालतुन ऐं सिंधी समाज में अगुवानन जे विचारन में निफ़ाक़ सबब अजु सिंधी भाषा पहिंजे वज़ूद जे आखिरी दौर खां गुजरी रही आहे।

अजु जी हालत Current Status

[1] सिंधी स्कूल लगभग बंद थी चुका आहिन।
[2] सिंधी अखबारुं ऐं रिसालन जो छपिजण बि लगभग बंद थी चुको आहे।
[3] 1994 में बरपा थियल नेशनल कौंसिल फॉर प्रमोशन ऑफ़ सिंधी लैंग्वेज [NCPSL – भारत सरकार जी HRD मिनिस्ट्री जी मदद सां] जहिड़ी खुद मुख्तियार [Autonomous body] संस्था बि सिंधी भाषा जे वज़ूद खे कायम रखण में का खास लेखे जोग मदद करण में पूरी तरह सां असिरायिती साबित न थी सघी आहे। हालत इहा आहे जो भारत सरकार NCPSL जो अलग वज़ूद खतम करे उनखे भारतीय भाषाउन जे विकास वारी संस्था में शामिल करण जो रुख ज़ाहिर करे चुकी आहे।
[4] सिंधी साहित्यकार जे घणा ई सिंधी भाषा जा माहिर देवनागिरी लिपिअ जे न सिर्फ वापर जे बरख़िलाफ़ आहिन पर गडोगडु हर मुमकिन कोशिश में लगा पिया आहिन त सिंधी नवजवान अरबी लिपी खे सिंधी भाषा जे रूप में कबूल कनि ऐं सिंधी भाषा लाय देवनागिरी वापिरायिण जी पैरवी करण वारन जा होसिला पस्त थियन।
[5] सिंधी घरन में घर जे भातिन जो हिक बिये सां ग़ैर सिंधी भाषा में गालिहायिण जो निरख तमाम तेज़ी सां वधी रहियो आहे।
[6] भारत में हिन वक़त सिंधी आदमशुमारी जे वड़े हिसे खे अरबी लिपिअ वारी सिंधी न त लिखण थी अचे न उहे पढ़ी सघन था।
[7] भारत जी सिंधी आदमशुमारी में 25 सालन जी उमिर खां घटि वारन में अटकल 30 खां 40% अहिड़ा आहिन जिन जे लाय सही नमूने सिंधी गालिहायिण बि डुखियो आहे।

सिंधी भाषा ऐं देवनागिरी लिपी

हिनन हालतुन में जे असां विचार कयूं त सिंधी भाषा खे बचायिण लाय असां वटि देवनागिरी लिपी कबूल करण खां सिवाय बियो को रस्तो न आहे छो जो
[1] सिंधी जी अरबी लिपिअ जो मोहु छडे सिर्फ देवनागिरी लिपिअ जे वापर ते ज़ोर डियण छो जो सिंधी स्कूल बंद थियण सबब इहो सवलो आहे त सिंधी नवजवानन तोड़े भारत में जन्म वरतल पर अरबी लिपी सिखियल सिंधी बुजुर्गन खे इहा लिपी सवलायी सां सेखारे सघिजेथी।
[2] देवनागिरी लिपी कबूल करण जो वडो फायदो इहो आहे जो न त इन्हन अरबी लिपी न अचण वारी हाणोकी सिंधी कौम खे ऐं न ई अचण वारिन नसलुन खे हिक अलग लिपी सिखण जी ज़रूरत न पवंदी।
[3] भारत जे जिन राज्यन में सिंधी वड़े अंदाज़ में रहन था उन्हन राज्यन जी मकानी भाषा तोड़े भारत जी राष्ट्रीय भाषा हिंदी देवनागिरी में लिखी वेंदी आहे तहिंकरे सिंधी बारन खे सिर्फ सिंधी उचार सेखारिण जी ज़रूरत पवंदी लिखण वास्ते देवनागिरी लिपी त हू स्कूलन में सिखियल हूंदा।
[4] देवनागिरी लिपिअ जी मुख़ालफ़त करण वारन जो हिकु वड़ो ऐतिराज़ आहे त सिंधी जे, से सवाब, सीन सानु, साद संदूक या खे खट, खाय खच्चर या वरी जीम जतु, ज़े ज़ंज़ीर, जुवे ज़ालिम जहिड़न उचारन वास्ते देवनागिरी लिपिअ में अलग अलग अल्फाबेट न आहिन जहिं करे इहा सिंधी भाषा जो सतियानासु थी करे।
बियन केतिरिन भाषाउन में बेशुमार अहिड़ा अखर आहिन जेके लिखिया हिक नमूने ऐं पढिया बिये नमूने वेन्दा आहिन पर उन भाषा जा माणुहू का तकलीफ महसूस न कंदा आहिन। हिते मां चवण इहो बि थो चाहियां त इहा ज़हनी हालत उन मरीज़ खां जुदा कोन आहे जहिं खे डॉक्टर चवे थो त तुहिंजे पेर जे आँगूठे में ज़हिरीलो असर पैदा थी वियो आहे जे तुहिंजो आँगूठो न कटिबो त ज़हर जे सजे सरीर में फैलिजी वञण जो खतरो आहे जहिंजे नतीज़े तोर तुहिंजी मौत थियण बि मुमकिन आहे पर मरीज़ आँगूठो सिर्फ इन करे कटायिण लाय तैयार न थो थिये छो जो इन सबब संदस पेर बदशिकिल थी पवंदो।
हाणे इहो त भारत जे सिंधी समाज खे फेसिलो करणो आहे त कौम जो वज़ूद कायम रखण लाय छा ज़रूरी आहे? देवनागिरी लिपी कबूल करे सिंधी भाषा जो वज़ूद कायम रखण या अरबी लिपिअ जे मोह में सिंधी भाषा खे खतम करे सिंधी कौम जी सुञाणप [Identity] विंञाये छड़िण?

Posted on 07 July 2017

error: Content is protected !!