Everlasting Blessings of Mata Dadanbai & Dr. Premchand Manghirmalani

सिंधी बोली बचायिण जा उपाय

Preservation of spoken Sindhi language

दोस्तों असां मुहिंजे हिन लेख जे पहिरियें हिसे में डिठो आहे त आलिशान साहित्यिक विरसे वारी सिंधी भाषा कहिड़े नमूने सिंधी बोली में बदलिजण जी राह ते तेज़ी सां हली रही आहे। गालिह इते खतम न थी थिये पर हकीकत में डिसजे त गालिह इतां शुरू थी थिये। अजु हालत इहा आहे त जेके बि सिंधी परिवार पाण खे तरकीयाफ्ता मॉडर्न सडिरायिन था उन्हन जे घरन में ,तोड़े परिवार जे भातिन जो हिक बिये सां गालिहायिणु, सिंधी भाषा में न पर अंग्रेजी ऐं हिंदी भाषा जो उपयोग कन्दे थिये थो। सिंधी समाज में ज़ोर पकिड़ण वारी इहा सोच त सिंधी भाषा जो वापर पुराणे ज़माने में जियण आहे या जिन परिवारन में अंग्रेजी / हिंदी भाषा जो उपयोग थिये थो उहे तरकीयाफ्ता मॉडर्न सिंधी परिवार आहिन हिकु बेहद खतरनाक इशारो करे थी ऐं उहो आहे कुछ डहाकन खां पोय सिंधी भाषा तोड़े सिंधी बोली जो पूरी तरह सां वज़ूद में न हुअण मतलब सिंधी समाज जो हिक अहिड़े समाज में बदलिजण जहिं वटि न पहिंजी भाषा आहे न पहिंजी बोली।
हिन वक़त सिंधी समाज वास्ते इहो हकीकत में बि बेहद डुखियो आहे त सिंधी भाषा खे पुराणे ओज वारे मुक़ाम ते वापस आणे सघिजे पर सिंधी बोली खे बचायिण जी कोशिश करण ऐं कामियाब थियण का डुखी गालिह न आहे।

सिंधी बोली बचायिण जा उपाय

[1] सिंधी समाज जी सामाजिक सोच सिंधी भाषा जो वापर पुराणे ज़माने में जियण आहे या जिन परिवारन में अंग्रेजी / हिंदी भाषा जो उपयोग थिये थो उहे तरकीयाफ्ता मॉडर्न सिंधी परिवार आहिन खे बदिलायिण वास्ते सिंधी संस्थाउन – चाहे उहे पंचायतूं हुजेन या बियूं संस्थाउं ऐं वेन्दे सरकारी मदद सां हलन्दड़ सिंधी अकादमियूं या राष्ट्रीय सिंधी भाषा विकास परिषद छो न – खास रिथा [योजना] ठाहे उन मूजिब असरायिता कदम खणणु घुरिजन।

[2] सोशल मीडिया टाइम पास करण जो बेहतरीन साधन आहे। असांखे पहिंजी इन सोच में पिण बदिलाव आणिण जी ज़रुरत आहे।

[3] सिंधी समाज जे व्हाट्सएप्प तोड़े फेसबुक या बिये सोशल मीडिया ते हलन्दड़ ग्रुपन जे एडमिन खे नियम ठाहिण घुरिजे
[अ] ग्रुप में जेको कुछ बि – चाहे फोटो/इमेज/; लिखियल या ऑडियो वीडियो छो न हुजे – पोस्ट थींदो सो सिंधी भाषा में हूंदो।
[ब] सिंधी भाषा या सिंधियत सां लागापो रखण वारा मैसेज बि जेकडहिं ग़ैर सिंधी भाषा में आहिन त उहे ग्रुप में पोस्ट करण जी मोकल न आहे।

[4] इहो वैज्ञानिक रुप में साबित कियिल सचु आहे त माणुहू पढियल गालिहिन जे भेट में डिठल बुधल गालिहियूं वधीक याद रखे थो ऐं इहे वधीक असर पैदा कनि थियूं। ऑडियो वीडियो मैसेज वधायिण वास्ते सिंधी संस्थाउन खे शुरुआत करण घुरिजे।

[5] सोशल मीडिया ते सिंधी में लिखण वारन जो तादाद पिण बेहद घटि आहे छो जो हिकु त सोशल मीडिया ते साराह जी बेहद अणाठ आहे मैसेज केतिरो बि सुठो छो न हुजे या असां खे बेहद पसंद छो न आयो हुजे त बि असां हिकु गुल या हिक स्माइल पोस्ट करे मैसेज तैयार करण वारे जो होसिलो वधायिण में कंजूसी कयूं था। बियो सोशल मीडिया ते उन्हन जी बि घटितायी न आहे जेके बियन जे तैयार कियिल मैसेज खे एडिट करे मूल रचनाकार जो नालो हटाये पहिंजो नालो लिखी मैसेज फॉरवर्ड कनि था।

[6] सिंधी अदीबन खे वक़त जी ज़रुरत जो अहसास करे पहिंजा किताब छपियल रूप में न पर ऑडियो बुक जे रूप में शाया [पब्लिश] करण घुरिजन।

[7] सिंधी संस्थाउन जे वास्ते पिण बंधन हुअण घुरिजे त चाहे कार्यक्रम जो मुख्य मेहमान ग़ैर सिंधी छो न हुजे कार्यक्रम में सिर्फ सिंधी बोली जो उपयोग थींदो।

[8] इन गालिह ते पिण ज़ोर डियण जी ज़रुरत आहे त असांजा बार चाहे कहिड़े बि माधियम में पढ़िहन्दा हुजन या असां पहिंजे दुकान / ऑफिस में कहिड़ी बि भाषा जो उपयोग कंदा हुजउं घर में सिर्फ सिंधी जो उपयोग थींदो। इन खे जेकडहिं हर हिकु सिंधी पहिंजी शख्सी जवाबदारी तोर खणन्दो त कमु बेहद सवलो थी पवन्दो।

[9] सिर्फ सिंधी अगुवानन जे भरोसे रहण सां न त सिंधी बोली बचिणी आहे ऐं न ई सिंधी भाषा खे वापस पुराणो ओज वारो मुक़ाम हासिल थियण मुमकिन आहे सो असां मां जहिं खे बि जेको उपाय समझ में अचे उन ते अमल करण ज़रुरी आहे चाहे इन अमल जी शुरुआत पहिंजे परिवार जे दायिरे जहिड़ी नंढी हद में छो न थिये।

सिंधी बोली बचायिण जा फायदा

दोस्तों याद रखो हिन वक़त हालत इहा आहे जो अलग अलग सबबन जे करे सिंधी भाषा जो लिखियल उपयोग लगभग खतम थियण ते अची पहुतो आहे। सिंधी में गालिहायिण वारन जो तादाद बि बेहद तेज़ी सां घटिजी रहियो आहे मतलब न सिर्फ सिंधी भाषा पोयन पसाहन ते आहे पर सिंधी बोली वास्ते बि हालतूं सुठियूं कोन आहिन।
जेकडहिं असां सिंधी बोली खे बचायिण में कामियाबी हासिल कयूं था त
[1] सिंधी कौम जी पहिंजी भाषायी सुंञाणप कायम रहन्दी।

[2] सिंधी बोली जे मज़बूत ऐं ताकतवर थियण जो इहो फायदो बि मिले सघे थो जो देवनागिरी लिपिअ जो वापर सवलो थी वेंदो। पढिहण वारो जुमले /अखर जे उपयोग मूजिब समझी सघे थो त लिखण वारे बे बला लिखी आहे या बे बकरी मतलब देवनागिरी जो हिकु ई वर्ण ब सिंधी भाषा जे ब जे बिन्ही उचारन वास्ते कमि आणे सघिबो। निजु सिंधी उचारन वास्ते देवनागिरी जे वर्ण हेठां लीकूं टुबिका कमि आणिण जी ज़रुरत न रहन्दी मतलब सिंधी देवनागिरी लिखण बिना मोंझारे वारो ऐं सवलो थी वेन्दो।

[3] सिंधी बोली जे बचण सां सिंधी भाषा खे बचायिण पिण सवलो थी वेन्दो।
सिंधियत सुहिणी रहे!

Posted on 06 Nov 2020

error: Content is protected !!